Tylko Coca-Cola!

 Buenos dias!

W Meksyku niektórzy mówią, że meksykańskie noworodki piją nie jak wszędzie na świecie matczyne mleko, lecz wysysają z piersi swoich rodzicielek... Coca-Colę! Oczywiście, to pewna przesadnia, ale faktem jest, że Coca jest najpopularniejszym trunkiem meksykańskim. Specjaliści dowodzą, że faktycznie w Meksyku Coca-Colę serwuje się często dzieciom w wieku poniżej sześciu miesięcy życia. A przecież to czas, kiedy powinny pić jedynie mleko z piersi matki.

Początki, czyli pierwszy łyk

Chociaż napój jest kultowym produktem Stanów Zjednoczonych, to niektórzy twierdzą, iż posiada swoje korzenie w Meksyku. To tutaj bowiem jakiś podróżujący Amerykanin napotkał przy granicy Meksykanina, sprzedającego przy drodze wytworzone przez siebie napoje orzeźwiające. Smak jednego z nich zainspirował turystę do przeszczepienia go na swoją rodzinną ziemię. Zmodyfikował nieco recepturę i opatentował. Z czasem ten gazowany napój stawał się coraz bardziej popularnym i poszukiwanym. Tak to rozpoczął się wielki boom na Coca-Colę.

Historia

Być może osobą tą był człowiek, któremu przypisuje się wyprodukowanie Coca-Coli, farmaceuta dr John Pemberton. Ciekawe, że wynaleziony w 1886 r. w aptece Jacobs, w Atlancie (Georgia) napój miał być... lekarstwem na trawienie i ból głowy. Miał też dostarczać organizmowi energii i oddalać zmęczenie. Kiedy „lek” zyskał rozgłos, księgowy Pembertona, Frank Robinson naszkicował jego logotyp, a produkt nazwano „Coca-Cola”. W roku 1891, wraz z innym aptekarzem Asa G. Candler i jego bratem oraz wspomnianym wcześniej Frankiem Robinsonem. Wkrótce markę zarejestrowano w Biurze Rejestru i Własności Przemysłowej Stanów Zjednoczonych a jej rozpowszechnianiem zajął się koncern The Coca-Cola Company. Napój trafił na podatny grunt dla rozwoju, bowiem wspomagał ciężko pracujących przez wiele godzin lokalnych robotników w epoce wzmożonego rozwoju industrii. Sam wynalazca był uzależniony od morfiny i prawdopodobnie wierzył, że Coca-Cola wspomoże go w walce z uzależnieniem od niej. W swej istocie początkowo Coca-Cola była po prostu mieszanką czerwonego wina i kokainy.

Pożytek czy szkoda?

Wielbiciele gazowanego trunku wskażą a wiele jego zalet, z kolei przeciwnicy na wiele negatywnych skutków picia popularnej Coli. Zarzutów jest sporo. W niedawno przeczytanym artykule dowiedziałem się np. że Centralny Komitet Chin ds. Jakości Pożywienia zaliczył Coca-Colę do kategorii środków czyszczących rury kanalizacyjne. Można więc ją nabyć w sklepach chemicznych, na półce z innymi chemikaliami gospodarczymi do czyszczenia. Chińscy naukowcy na podstawie badań doświadczalnych na 500 więźniach, którym serwowano trzy razy dziennie przez sześć miesięcy dawkę Coca-Coli, szkodliwość Coca-Coli dla organizmu człowieka. Eksperyment zakończył się śmiercią 75 więźniów oraz infekcją 150 innych, pozostali zapadli na choroby chroniczne oraz wiele innych dolegliwości. Coca-Colę wycofano więc z wszystkich sklepów spożywczych i zdegradowano do rodzaju środka czyszczącego łązienkowe czy też kuchenne rury.

Wcześniej jednak rolnicy niektórych krajów azjatyckich doceniły wartość Coca-Coli jako skutecznego środka chemicznego na plagi owadów, w dodatku jest dużo tańszy niż profesjonalne substancje chemiczne do walki z plagami. A skutek przynosi taki sam.

W Turcji z kolei wytoczono koncernowi Coca-Coli proces, którego przedmiotem były schorzenia nabyte w wyniku jej spożycia, takie jak białaczka płucna, osteoporozę oraz choroby wątroby i tarczycy. Podobnie w Indiach, rozpowszechnianie Coca-Coli jest oficjalnie zakazane, ze względu na jej szkodliwość dla zdrowia ludzkiego. Podobnego zdania są rządy Anglii oraz Litwy i Ukrainy, które zakazały dystrybucji napoju w szkołach. Najbardziej zagorzali wrogowie Coca-Coli sugerują, że powoduje ona choroby nowotworowe.

A zalety?... Orzeźwia, dodaje energii, i oczywiście jej jedyne w swoim rodzaju walory smakowe. Jako ogromna firma zatrudnia również rzeszę pracowników, co np. w Meksyku jest szansą na w miarę stałą pracę. W Campeche, gdzie mieszkałem dwa lata, niedawno wtedy otwarta na obrzeżach miasta ogromna rozlewnia Coca-Coli pozwalał utrzymać się sporej grupie mieszkańców tego sporego miasta na Jukatanie.

Meksyk zanurzony w Coca-Coli

W żyłach Meksykanów płynie Coca. Trudno określić, dlaczego stała się tak popularna? Nawet w odległych, położonych w gęstym buszu meksykańskiej puszczy, współcześni Majowie raczą się Cocą. Dotarła nawet tutaj! Cena faktycznie nie jest wielka. Za to pojemności spore. W Europie nie znajdzie się butelko trzylitrowej Coca-Coli. A w Meksyku tak!

Spośród regionów, gdzie najwięcej się jej spożywa są tereny Chiapas. Tłumaczy się to potrzebą przemierzania przez tamtejszych Indian sporych dystansów, aby zakupić podstawowe do życia produkty. Niezbędna jest więc energia, którą daje im Coca-Cola.

Koncern Coca-Cola chwali się, że każdego dnia w ponad 200 krajach na całym świecie 700 tys. osób spożywa 2100 milionów racji tego napoju. Tę statystykę z całą pewnością podnoszą Meksykanie, którzy są bezsprzecznym liderem na światowej liście konsumentów tego napoju. Około 70% obywateli Republiki Meksykańskiej wybiera spośród licznych, słodzonych napojów butelkowych, właśnie Cocę. Sensacja?... A jak skomentować, że podczas kosmicznej wyprawy Challengera w 1985 r. na pokładzie tego statku kosmonauci popijali sobie Colę ze specjalnie do tego przygotowanych puszek?

Prezydent z butelką w dłoni

Swoją karierę w koncernie Coca-Cola, Vicente Fox Quesada rozpoczął od zera. W 1965 r. był dystrybutorem, a potem superwizorem tras ciężarówek dostarczających napój do wyznaczonych miejsc sprzedaży, już pięć lat później objął funkcję krajowego dyrektora działań (Director Nacional de Operaciones) a w 1971 dyrektora techniki handlu (Director de Mercadotecnia), aby w końcu zasiąść na stołku prezydenta Coca-Coli na rynek Latynoamerykański. Przy wsparciu wicedyrektora ds. marketingu koncernu The Coca-Cola Co. Sergio Zymana miał wielki wpływ na zarząd oraz administrację całej spółki.

Równocześnie z wielkimi ambicjami i karierą w koncernie kwitła kariera polityczna Foxa, która doprowadziła go do objęcia w roku urzędu prezydenta Stanów Zjednoczonych Meksyku (kadencja od 1 grudnia 2000 do 30 listopada 2005), z ramienia konserwatywnej partii PAN (Partido Acción Nacional). Kto wie, czy nieco nie przyczyniła się do tego sukcesu właśnie Coca-Cola. Umiejętność znakomitego marketingu, z którym Fox zapoznał się w koncernie i także dobre relacje i wsparcie amerykańskiego prezydenta George W. Busha. Oczywiście, środki na kampanię nie były pewnie wielkim problemem przy wsparciu potencjału spółki Coca-Cola. Widać, że ten orzeźwiający napój nie tylko może doprowadzić do różnych schorzeń, ale także do fotelu prezydenta.

Siła produktu: reklama

Bez wątpienia najmocniejszą stroną marki i zarazem przyczyną jej sukcesu jest nie tyle oryginalny smak, co umiejętnie przygotowana i rozpowszechniana różnymi środkami na dużą skalę, reklama. Popularności, a właściwie jej pasjonatów, przysparza również... uzależnienie od napoju, który zawiera w sobie kofeinę. Od pozornie niewinnego, regularnego spożywania Coca-Coli ludzki organizm może się dość łatwo uzależnić. Jednak dominującym czynnikiem ogromnej rzeszy konsumentów jest reklama. W Meksyku jest jej mnóstwo! Poniżej znajdziecie slogany reklamowe, które na rynku hiszpańskojęzycznym zachwalały i przyciągały do jej spożycia.

1886: Disfrute Coca-Cola (Zaczerpnij przyjemność z Coca-Coli)

1929: La pausa que refresca (Przerwa, która orzeźwia)

1959: Coca;Cola refresca mejor (Coca-Cola orzeźwia lepiej)

1963: Todo va mejor con Coca-Cola (Wszystko idzie lepiej z Coca-Colą)

1970: El sabor de la vida (Smak życia)

1976: Coca-Cola da más vida (Coca-Cola da więcej życia)

1982: Coca-Cola es así (Coca-Cola jest właśnie taka)

1987: Sensación de vivir (Odczucie życia)

1993: Siempre Coca-Cola (Zawsze Coca-Cola)

2000: Vívela (Żyj nią)

2001: La vida sabe bien (Życie dobrze wie)

2003: Coca-Cola, de verdad (Coca-Cola, naprawdę)

2006: El lado Coca-Cola de la vida (Przy boku Coca-Coli życia)

2008: Desde 1886 repartiendo felicidad (Od 1886 rozpościera się szczęście)

2009: Destapa la felicidad (Odkorkuj szczęście)

2014: Estas navidades haz feliz a alguien (Te święta Bożego Narodzenia sprawią komuś radość)

Post Scriptum

Zastanawiam się, jak wyglądało by życie w Meksyku bez Coca-Coli? Czy Meksykanie przeżyliby bez niej? Rozglądając się dookoła, nawet gdyby było to możliwe, to bardzo trudne. Bo Meksykanie nie tylko lubią, ale wręcz kochają Cocę! Wydaje się, że niektórzy ludzie mogą żyć bez miłości. Ale... co to za życie? Mieszkańcy Meksyku, i nie tylko, wiedzą dobrze o szkodliwości napoju, ale mimo to wybierają go spośród wielu innych, dostępnych do spożycia. Osobiście wybieram zawsze świetne, świeże soki z tutejszych owoców. Albo zwykłą wodę. Czasami zdarzy się, że skosztuję Coca-Colę light. Żeby nie zapomnieć jej jedynego w swoim rodzaju smaku.

Kolczaste piękno

Buenos dias!

Spośród wielu symboli charakteryzujących i reklamujących Meksyk są też kaktusy. Nie przez przypadek. Tutaj jest ich ojczyzna, w której czują się wyśmienicie. Dlatego rośnie ich tutaj mnóstwo! Oczywiście, intensywność ich obecności zależy od rejonów. Niemniej, cała ziemia meksykańska nasycona jest kaktusami lub sukulentami, roślinami z rodziny kaktusowatych.

Krótki wykład z kaktusologii

Słowo „kaktus” wywodzi się z jęz. greckiego (kaktos) i określano nim każdą roślinę, która posiadała kolce. Kaktusy przywędrowały na kontynent europejski w czasie wielkich odkryć geograficznych i ekspansji kolonialnej. W starożytnej Grecji nie były więc znane. Choć spotyka się kaktusy, które mają nawet ponad dwieście lat!

Na świecie znanych jest ok. 1400 rodzajów kaktusów, z czego 669 rośnie w Meksyku. Z tego 518 są gatunkami endemicznymi wywodzącymi się właśnie z tego kraju. Na obszarach pustynnych stanów Chihuahua i Sonora, w dolinach Hidalgo i Querétaro znajduje się 60% wszystkich odmian meksykańskich. W San Luis Potosi notuje się 151 odmian, a w regionie Tehuacán - Cuicatlán, w Puebla i Oaxaca jest już tylko 81 odmian kaktusów.

Podkreślić należy użyteczność kaktusów dla środowiska, gdzie występują. Są często pożywieniem, bezpiecznym schronieniem i domem dla wielu stworzeń, m.in. małych ssaków (gryzoni i nietoperzy),ptaków, gadów oraz ogromnej liczby owadów. Wiele razy obserwowałem malutkie, polne myszki, które zwinnie i szybko przemykały się pomiędzy kaktusami, i mimo gęstego lasu ostrych igieł, żadna nie ucierpiała. Do dziś nie wiem, jak to możliwe. Przyroda potrafi być naprawdę zadziwiać!

A jaki mają pożytek dla człowieka?

Niektóre gatunki kaktusa wykorzystywane są do... utworzenia z nich wysokiego, kolczastego płotu, a właściwie muru. Takie naturalne, choć zaplanowane przez człowieka, zasieki otaczające domostwa widziałem w środkowej części Meksyku, w okolicy Guanajuato. Sięgające kilka metrów kaktusowe, żywe konstrukcje są naprawdę imponujące.

Nopal jest płaskim kaktusem, przypominającym nieco rakietę do gry w tenisa ziemnego. Po oczyszczeniu z kolców staje się wybornym i powszechnie używanym produktem żywieniowym wielu Meksykanów. Sałatka, napoje, powidła, dodatki do mięs... Jest również chleb z nopala oraz tortilla. Przechadzając się po lokalnych targach mercado, częstym widokiem są indiańskie kobiety, przygotowujące do sprzedaży nopale, małymi nożykami sprawnie obcinające kolce lub siekające te płaskie kaktusy na sałatki. Nopale znakomicie komponują się też w jajecznicy. A ze słodkich owoców nopali (tuna) można przyrządzać alkoholowy napój zwany Colonche, albo vino de tuna, który posiada właściwości lecznicze.

Nie można zapomnieć, że tequila jest alkoholem powstałym w wyniku fermentacji odmiany kaktusa agave azul (spotkałem się z twierdzeniem, że agawa nie jest jednak kaktusem... Komu wierzyć?). Należy wspomnieć, że oprócz regionu Tequlia, oficjalny patent oryginalności tego trunku mają jedynie stany Jalisco, Guanajuato, Michoacán, Tamaulipas oraz Nayarit. No, ale jest jeszcze mezcal, równie bogaty smakowo, co tequila, a niektórzy twierdzą, że nawet ją przewyższający. Więc dodać należy inne stany, takie jak Oaxaca, Durango czy Guerrero.

Odmiana kaktusa mamey, zwana henequén już od czasów kolonialnych wykorzystywana była do produkcji włókien oraz sznurów i lin, zwłaszcza na płw. Yucatán. Miałem okazję odwiedzić położóny niedaleko Meridy dawny, kolonialny folwark, gdzie trudniono się wytwarzaniem lin. Otaczające go pola kaktusowe robią niesamowite wrażenie. Henequén nazywano ze względu na cenione właściwości oraz podaż „zielonym złotem” (oro verde) a produkcja trwała aż do końca XIX w.

W Europie od jakiegoś czasu podkreśla się zalety aloesu. To również roślina kaktusowata aloe vera, zwana także sábila, pochodząca z Meksyku. To właśnie tutaj jej uprawa stanowi pierwsze na świecie miejsce. Łącznie jej meksykańskie pola uprawne zajmują aż 11 tys. hektarów! Używana do produkcji kosmetyków a także leków, a napoje z niej wytwarzane są doceniane ze względu na pomoc w zachowaniu w organizmie równowagi wodno-elektrolitowej a także spory zasób minerałów.

Szamani i hipisi

Jednak nie wszystkie kaktusy są przeznaczone na eksport i handel międzynarodowy. Taką rośliną jest peypotle. To kaktus, który rośnie jedynie w Meksyku i na małym obszarze Stanów Zjednoczonych. Jego właściwości halucynogenne doceniały niektóre plemiona przedkolumbijskie, które używały go do swoich rytuałów. Narkotyczne wizje zaczęły kusić wielu młodych epoki Dzieci Kwiatów (również z Europy) do poszukiwań tego kaktusa. Tak rozpoczęła się hipisowska turystyka, a może i oblężenie, terenów meksykańskich gdzie występuje ta roślina. Ulegli jej np. Beatlesi. Również Witkacy w swojej książce o narkotykach ocenił bardzo wysoko właściwości peyotle, stawiając je wysoko w swoim rankingu wypróbowanych narkotyków.

Chodzący kaktus

Nie jest jednak jakąś wizją narkotyczną spotkać w Meksyku kaktus, który... wędruje! A właściwie przemieszcza się. To rosnący na północy chirinola (naukowa nazwa Stenocereus Eruca). Nazwany jest chodzącym, gdyż rośnie nie w pozycji pionowej, jak większość kaktusów, ale poziomej i zawsze w kierunku słońca. Jest to specyficzny mechanizm jakby poruszania się po terenie, a dokładniej pustyni regionu Baja California.Sur. Ciekawostką jest, że na tym samym terenie rosną również najpotężniejsze kaktusy zwane Cereus, które sięgają wysokości 20m, czyli siedmiopiętrowego budynku. Zawierają w sobie nawet dwie tony wody. Zupełnie przeciwstawnym jest najmniejszy znany w Meksyku kaktus, los bloomsfeldii, który nie urasta do 3 cm!

Większość kaktusów jest bardzo odporna zarówno na wysokie, jak i niskie temperatury, od ekstremalnie upalnych 55 stopni do równie ekstremalnego minimum -60 stopni Celsjusza. Co roku 10 października w Meksyku obchodzony jest Narodowy Dzień Kaktusa (Día Nacional de las Cactáceas), który ma zachęcać do poznania i docenienia tych roślin. A jak widać, ciekawostek na ich temat jest wiele.

Wspomnienie

Moja sympatia do kaktusów nie pojawiła się wraz z wkroczeniem na ziemię meksykańską. Tam się tylko pogłębiła. W czasie licealnym miałem w moim niewielkim pokoju sporą kolekcję różnych kaktusów. Chyba z dwanaście gatunków! Cały parapet zajęty przez te kolczaste rośliny. Nauczyłem się je nawet szczepić. Z malutkich kaktusów zaczęły wyrastać spore okazy, cudnie kwitły... To chyba jedyne rośliny hodowane w domu, które potrafiły ze mną wytrzymać. Wszelkie inne więdły dość szybko. Sam nie wiem, dlaczego właśnie kaktusy, ale może to był proroczy znak, że przyjdzie mi żyć w ich ojczyźnie?